วิจัยเผย! พฤติกรรมนั่งนาน เสี่ยงโรคร้ายเท่ากับสูบบุหรี่
อาการปวดหลังเป็นเหตุสังเกตได้ แค่นั่งนานใครว่าไม่เสี่ยง ! พฤติกรรมนั่งนาน ที่หลายคนคิดว่าไม่เป็นอะไร แต่รู้หรือไม่ การนั่งนานก็เสี่ยงอันตรายหรือโรคร้ายเทียบเท่ากับการสูบบุหรี่ได้เช่นเดียวกัน ท่านั่ง เป็นอีกหนึ่งอิริยาบถในกิจวัตรประจำวันของเรา แทบจะทุกกิจกรรมที่จะต้องมีการนั่งเข้ามาเกี่ยวข้อง ทั้ง นั่งทำงาน นั่งเรียน นั่งอ่านหนังสือ นั่งกินข้าว นั่งรถ นั่งเครื่องบิน นั่งเล่นเกม นั่งดูหนัง ฯลฯ แต่ละกิจวัตรก็ใช้เวลานั่งนาน ๆ ทั้งนั้น แล้วลองคิดดูเล่น ๆ ว่าแต่ละวันแล้วเราใช้เวลานั่งไปกันแล้วประมาณกี่ชั่วโมง ?
แต่ร่างกายเรานั้นถูกสร้างมาให้เคลื่อนไหว ไม่ใช่ให้อยู่เฉย ๆ ! เราเห็นได้จากหลักฐานโครงสร้างในร่างกายของเราที่มีข้อต่อมากกว่า 360 ข้อ นั่นหมายความว่า มันถูกสร้างขึ้นมาเพื่อให้เคลื่อนไหวได้อย่างคล่องตัว
ผู้เชี่ยวชาญได้ออกมาเตือนแล้วว่านั่งนานส่งผลต่อสุขภาพเทียบเท่ากับการสูบบุหรี่ ซึ่งมีงานวิจัยพบว่า การนั่งทำงาน ๆ จะส่งผลต่อสุขภาพของเราโดยตรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรคยอดฮิตอย่างออฟฟิศซินโดรม จากการศึกษาวิจัยของดร. เจมส์ เลอวีน ผู้อำนวยการ Mayo Clinic ที่ Arizona State University พบว่าการนั่งนานมีผลเสียเทียบเท่ากับการสูบบุหรี่ การนั่งทำงานนาน ๆ เป็นเรื่องที่เสี่ยงอันตรายที่กำลังถูกมองข้าม แค่นั่งนานต่อเนื่องกันเกิน 1 ชั่วโมงก็เสี่ยงอันตรายแล้ว
นั่งนาน เสี่ยงโรคเท่ากับสูบบุหรี่ จริงหรอ?
จากการวิจัยพบว่า ส่วนใหญ่นั่งอยู่กับที่เฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 8 ชั่วโมงต่อวัน ใน 1 สัปดาห์โดยที่ไม่ได้เคลื่อนไหวร่างกาย นอกจากนี้ยังพบอีกว่า “การนั่งมีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงของโรคต่าง ๆ มากมายตามมา” เป็นปัญหาเรื้อรังที่ไม่มีวันสิ้นสุด ทำให้พนักงานออฟฟิศส่วนใหญ่เริ่มมีอาการบาดเจ็บที่กระดูกและกล้ามเนื้อ มากกว่าสายอาชีพอื่น ๆ เพราะว่า จากการนั่งทำงานอยู่หน้าจอตลอดทั้งวัน ซึ่งเราสามารถแก้พฤติกรรมนิสัยนั่งติดเก้าอี้ได้ก่อนที่จะสายเกินไป
นักวิจัยยังได้วิเคราะห์เกี่ยวกับการนั่งอยู่กับที่มากกว่า 8 ชั่วโมงต่อวัน โดยไม่มีกิจกรรมเคลื่อนไหวเลยนั้นอาจจะพบความเสี่ยงเท่ากับการสูบบุหรี่หรือโรคอ้วนได้ ซึ่งหมายความว่า ถึงแม้ว่าเราจะออกกำลังกายและรับประทานอาหารที่ดีแค่ไหน แต่ถ้ายังมีนิสัยนั่งนาน ๆ อยู่กับที่ตลอดทั้งวัน ก็ทำให้สุขภาพแย่ลงได้เช่นเดียวกัน
นั่งนาน เสี่ยงโรคและอาการอะไรบ้าง ?
1. โรคกระดูกสันหลัง
กระดูกสันหลังเป็นโครงสร้างที่ยาวประกอบด้วย ข้อต่อ กล้ามเนื้อ และเอ็นที่ยึดกับกระดูก เป็นตัวเชื่อมทุกอย่างเข้าด้วยกัน
ไม่ต้องสงสัยเลยว่า “ทำไมเราถึงเกิดอาการปวดหลัง” เวลาที่เรานั่งทำงานนาน ๆ โดยที่ไม่มีอะไรมารองรับหลัง เราจะเผลอนั่งหลังค่อม หลังงอแบบอัตโนมัติ โดยไม่รู้ตัว เมื่อเวลาเรานั่งท่านี้ไปนาน ๆ น้ำหนักจะถูกส่งไปที่กระดูกสันหลังได้อย่างไม่สม่ำเสมอ เมื่อนานไปจะส่งผลกระทบไปที่การทำงานบริเวณกระดูกไขสันหลัง ทำให้หมอนรองกระดูกเสื่อมสภาพ เส้นเอ็นและข้อต่อบางจุดทำงานหนักกว่าปกติ และสร้างความเครียดให้กับกล้ามเนื้อ ทำให้เราเกิดอาการปวดร้าวบริเวณช่วงหลังตามมา
“Gregory Billy, MD , รองศาสตราจารย์ด้านออร์โธปิดิกส์และการฟื้นฟูสมรรถภาพที่มหาวิทยาลัย Penn State กล่าวว่า การนั่งติดต่อกัน 4 ชั่วโมงต่อวัน สามารถเพิ่มอัตราการกดทับหลังส่วนล่างของเราได้” นำไปสู่ปัญหาเกี่ยวกับหมอนรองกระดูกเคลื่อน และเมื่อนั่งไปนาน ๆ อาจจะทำให้เกิดอาการบาดเจ็บบริเวณกล้ามเนื้อหลัง คอและกระดูกสันหลังได้ โดยเฉพาะเวลานั่งอยู่ในท่าที่ไม่ถูกต้องหรือไม่ได้ใช้เก้าอี้ให้เหมาะสมกับสรีระของเรา
2. โรคอ้วน ไขมันสะสม
การนั่งนาน ๆ ทำให้ลิโพโปรตีนลิเพส ไม่ทำงานชั่วคราว ซึ่งลิโพโปรตีนลิเพส คือไอนไซม์ที่เกาะอยู่บนผนังของหลอดเลือดฝอย มีหน้าที่สำคัญที่ช่วยสลายไขมันในเส้นเลือด เวลาเรานั่งร่างกายไขมันจึงไม่เผาผลาญเท่ากับเวลาที่เราเคลื่อนไหวหรือขยับร่างกาย จากงานวิจัยพบว่า เมื่อเราใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการนั่งนาน ๆ ระดับโมเลกุลในน้ำตาลและไขมันจะเกิดการสะสม ทำให้มีความเสี่ยงภาวะ Metabolic Syndrome หรือทำให้ระบบเผาผลาญร่างกายผิดปกติ
ซึ่งแม้ว่าเราจะออกกำลังกายมากแค่ไหนก็ตาม แต่ถ้ายังมีพฤติกรรมนั่งทำงานนาน ๆ อยู่ก็อาจส่งผลให้ระบบการเผาผลาญทำงานลดลง และเกิดการสะสมไขมันบริเวณท้อง ทำให้เกิดภาวะโรคอ้วนลงพุง หรือโรคไขมันสะสมตามมาได้
3. สมองทำงานช้าลง
สมองของเราต้องการเลือดและออกซิเจนไปเลี้ยงอยู่ตลอดเวลา เมื่อนั่งไปนาน ๆ สมองเราจะทำงานช้าลง เพื่อกระตุ้นระบบไหลเวียนโลหิตและเซลล์ประสาทของเราให้ดีขึ้น เราจึงต้องอาศัยการเคลื่อนไหวของร่างกายให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงได้ครบทุกส่วนของร่างกาย สังเกตง่าย ๆ เวลาที่เราต้องจดจ่อกับการทำงานทำให้รู้สึกเพลียและอ่อนล้าได้มากกว่าปกติ ใครที่มีอาการง่วง หมดพลัง คิดงานไม่ออก ให้ลองเปลี่ยนท่าทางจากการนั่งเป็นยืนทำงาน หรือเคลื่อนไหวดู แล้วจะเห็นผลลัพธ์ที่แตกต่างกันอย่างไม่น่าเชื่อ
4. ระบบย่อยอาหารทำงานผิดปกติ
หลังมื้ออาหารหลายคนอยากรีบกินรีบเสร็จแล้วรีบกลับมานั่งเคลียร์งานต่อให้ทันเวลา แต่การนั่งลงเก้าอี้เลยหลังกินอาหารเข้าไปจะทำให้ของในช่องท้องบีบตัว ทำให้การย่อยอาหารช้าลง ยิ่งใครที่ชอบกินอาหารที่ย่อยยาก อย่างเช่น เนื้อสัตว์ ไขมัน หรือแป้ง เป็นอีกสาเหตุที่ทำให้เราเกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ แสบร้อนกลางอก หรือท้องผูกตามมาได้ง่ายกว่าปกติ หากไม่ได้มีการเคลื่อนไหวหลังมื้ออาหาร รวมถึงเกิดสภาวะที่ไม่สมดุลของจุลินทรีย์ในร่างกาย ซึ่งจะมีผลถึงความผิดปกติของโรคลำไส้เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคลำไส้อักเสบ และโรคลำไส้แปรปรวน
กระทรวงสุขภาพและบริการมนุษย์สหรัฐ (United States Department of Health and Human Services ; DHHS) ได้แนะนำว่า หลังจากที่เรากินอาหารเสร็จแล้วแต่ละมื้อ เราควรเดินเล่นหรือเคลื่อนไหวประมาณ 10 นาทีก่อน เพื่อให้ระบบบย่อยอาหารได้ทำงาน และช่วยเผาผลาญแคลอรี่ นอกจากนี้ การเคลื่อนไหวยังช่วยรีเฟรชความคล่องแคล่ว และเพิ่มพลังให้เรา active ก่อนเร่ิมทำงานได้ดีขึ้นอีกด้วย
5. ระบบไหลเวียนเลือด
เคยรู้สึกขาชา หรือบวมเวลานั่งกันหรือไม่ ? ถ้าใช่นี่แหละคือสัญญาณของการไหลเวียนเลือดที่ขาลดลง บริเวณที่โดนบีบอัดหรือกดทับมาก จะทำให้เส้นประสาท หลอดเลือดแดงและดำอุดตัน เป็นการจำกัดการรับรู้ของระบบประสาท ทำให้เกิดอาการขาชา
เลือดเป็นหน่วยลำเลียงสารอาหารและออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ในร่างกาย การนั่งอยู่กับที่อาจทำให้เลือดไหลเวียนลดลง รวมถึงปริมาณออกซิเจนที่ไหลผ่านปอดไปยังกระแสเลือดก็ลดลง เวลานั่งนาน ๆ เลือดของเราจะอยู่ที่บริเวณกล้ามเนื้อน่อง ก้น ต้นขา และเท้าเป็นหลักเวลาที่นั่ง แก้ง่าย ๆ ด้วยการสวิชต์โหมดร่างกายด้วยการยืน หรือออกมาพักยืดเส้นยืดสายทุก ๆ 10 – 15 นาที เพื่อให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น
6. โรคหัวใจ
เมื่อเรานั่งนานไป ๆ จะทำให้เลือดเราจะไหลเวียนช้าลง และกล้ามเนื้อจะเผาผลาญไขมันน้อยลงทำให้กรดไขมันเข้าไปอุดตันหัวใจได้ง่ายขึ้น งานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสารของสมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งสหรัฐอเมริกา พบว่า ผู้หญิงที่นั่ง 10 ชั่วโมงหรือมากกว่าต่อวันอาจมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคหัวใจได้มากกว่าคนที่นั่งเป็นเวลา 5 ชั่วโมงหรือน้อยกว่า
7. โรคเบาหวาน
การศึกษาของออสเตรเลียที่เผยแพร่ในเดือนกรกฎาคม 2558 รายงานอาสาสมัคร 700 คนที่สวมเครื่องตรวจสอบกิจกรรมที่รวบรวมข้อมูลท่าทางและกิจกรรม (เช่น เวลายืน เทียบกับการนั่ง) หลักการเวลาเรานั่งนาน ๆ ร่างกายเราจะดื้อต่ออินซูลิน ร่างกายผลิตอินซูลินเยอะขึ้น
พบว่ายิ่งคนใช้เวลานั่งนานเท่าไหร่ ค่า BMI ระดับน้ำตาล รอบเอว รวมถึง ระดับไตรกลีเซอไรด์ก็จะยิ่งสูงขึ้นกว่าผู้ที่ใช้เวลาในการยืน
8. โรคมะเร็ง
วารสารของสถาบันมะเร็งแห่งชาติรายงานว่า ทุก ๆ 2 ชั่วโมงต่อจากการนั่งนาน มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น 8% ของโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ และมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก 10%
ผลการวิจัยที่นำเสนอในการประชุมด้านโรคมะเร็งในปี 2558 ยังพบว่าการนั่งนาน ๆ ทำให้มีโอกาสเกิดโรคมะเร็งเพิ่มขึ้น ดังนี้
- มะเร็งลำไส้ใหญ่ เพิ่มขึ้น 30%
- มะเร็งปอด เพิ่มขึ้น 54%
- มะเร็งมดลูก เพิ่มขึ้น 66%
นอกจากนี้งานวิจัยครั้งใหญ่ที่สุดเกี่ยวกับอันตรายของการนั่ง จำนวน 800,000 คน ที่ถูกตีพิมพ์ในปี 2011 โดยมหาวิทยาลัย Loughborough และ University of Leicester ในประเทศอังกฤษ แสดงให้เห็นว่า คนที่ใช้เวลานั่งนานที่สุด จะเสี่ยงโรคอันตรายจากการนั่งและเสียชีวิตเพิ่มขึ้น เมื่อเทียบกับคนที่ใช้เวลานั่งน้อยที่สุด
เห็นกันแล้วหรือยังว่าการนั่งก็เสี่ยงอันตรายต่อสุขภาพและมีความสัมพันธ์กับโรคร้ายได้เช่นเดียวกัน หลายคนอาจจะมองว่า การนั่งเฉยๆ ที่ดูเหมือนจะไม่อันตรายกลับส่งผลกระทบกับสุขภาพร่างกายกับเราอย่างไม่น่าเชื่อ การนั่งนี่แหละที่เป็นจุดเริ่มต้นหรือบ่อเกิดของโรค ยิ่งนานวันยิ่งสะสม มาเริ่มปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการนั่งก่อนที่จะสายเกินแก้
ปรับเปลี่ยนวิถีการทำงานรูปแบบใหม่ไปพร้อมกับการมีสุขภาพที่ดีขึ้นด้วยตัวเองได้ง่าย ๆ ด้วยโต๊ะยืนปรับระดับไฟฟ้าErgonomic ตัวช่วยใหม่สำหรับใครที่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการนั่งนาน ๆ ให้สลับกับยืนทำงาน ปรึกษาแอดมินฟรีที่ไลน์ @livdesk พร้อมรับส่วนลดเพิ่มสำหรับสั่งซื้อโต๊ะปรับระดับไฟฟ้า (รีบด่วนมีจำนวนจำกัด)
